ਦੋ-ਕੁ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਚਰਚਾ ਆਮ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਯੂਨੈਸਕੋ ਮੁਤਾਬਕ ਪੰਜਾਹ ਕੁ ਸਾਲਾਂ ਤਕ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਕੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਦੂਜੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਤੋਂ ਖ਼ਤਰਾ ਕਿ ਆਪਣੀ ਨਲਾਇਕੀ ਤੋਂ?
ਉਸ ਵੇਲ਼ੇ ਸ਼ਰਧਾ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਗੜੁਚ ਲੇਖ ਛਪਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ, ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਛਪਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਨਹੀਂ ਮਰਦੀ। ਇਤਿਹਾਸਕ ਦਮਗਜੇ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਮਾਰੇ ਗਏ ਪਰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਵੀ ਇਹ ਦੱਸਣ-ਜਾਨਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਗਿਆਨ-ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬਣ ਵੀ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਨਹੀਂ? ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਪਛ੍ਹਣ-ਲਿਖਣ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਬਸ ਫੇਸਬੁੱਕ ਤੇ ਲਾਈਵ ਹੋਣ ਜੋਗੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਵ੍ਹਾਟਸਐਪ ਤੇ ਟੋਟਕੇ ਛੱਡਣ ਜੋਗੇ ਹੀ ਹਨ?
ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਹੋਣ ਦਾ ਇਕ ਪੈਮਾਨਾ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਟੀ ਜਾਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਚੰਗੇ ਯੂਟਿਊਬ ਵੀਡਿਓਜ਼ ਦੇ ਸਿਰਫ਼ 100-200 ਵਿਊਜ਼ ਜਦਕਿ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਬਾਰੇ, ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਟ੍ਰਕ ਚਲਾਉਣ ਬਾਰੇ, ਅਤੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਵੀਡਿਓਜ਼ ਦੇ ਲੱਖਾਂ ਵਿਊਜ਼ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਪੂਰਾ ਸੱਤਿਆਨਾਸ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਵ੍ਹਾਟਸਐਪ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੇ ਬਹੁਤੀ ਥਾਂ ਇਸ ਗੱਲ ਉੱਤੇ ਬਹਿਸ ਚੱਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਚੜ੍ਹਤ ਵਾਸਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬਣਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਪਰ ਸੱਚਾਈ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਕਿਹੜੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾ ਭਾਵਨਾ ਵਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਕਿਹੜੀ ਹੈ?
ਦੂਜੀ ਇਹ ਕਿ ਵੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਆਇਲਟਸ ਜਿਸ ਨੂੰ ਠੇਠ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਆਈਲੈੱਟਸ ਕਹਿਣ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਪਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਉਹ ਇੱਕ ਚੋਰ-ਮੋਰੀ ਰਸਤਾ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਲੱਭਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਇਮਤਿਹਾਨ ਦਿਓ ਤੇ ਹੇਠਲੇ ਬੈਂਡ ਲੈ ਕੇ ਵੀ ਬਾਹਰ ਚਲੇ ਜਾਓ – ਘੱਟੋ ਘੱਟ “ਡੌਂਕੀ” ਬਨਣ ਤੋਂ ਤਾਂ ਬਚੋਗੇ।
ਹੁਣ ਤਾਂ ਹਾਲਾਤ ਇਹ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਮੁੰਡ੍ਹੀਰ ਨੂੰ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲੈਣੀ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ ਆਈਲੈੱਟਸ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਲਈ। ਸਾਰਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਬਦਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦਾਜ ਪੁੱਠਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਆਈਲੈੱਟਸ ਦੀ ਬਦੌਲਤ।
ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਭੰਡ-ਗਵੱਈਏ ਅਤੇ ਕਵੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਡੇ ਸਿਰਾਂ ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਵਾਗ ਡੋਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੁੱਠਾ ਲਟਕਾ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਤੋਂ ਗ਼ਨੀਮਤ ਇਹ ਕਿ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਹੁਣ ਸਾਨੂੰ ਊੜਾ “ਆੜਾ” ਸਿਖਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਜੁਗਸੰਧੀ 